Abstrakt

            Pas Luftës së Dytë Botërore, tregtia e lirë shihet si strategjia më e suksesshme e cila duhet të aplikohet nga ana e shteteve të zhvilluara dhe atyre në zhvillim, për të ndikuar pozitivisht në çështjet e tregtisë ndërkombëtare, zhvillimin ekonomik dhe stabilitetin politik në nivel ndërkombëtar. Politikat proteksioniste dhe izoluese në terma të tregtisë, sollën disbalancimin e raporteve tregtare, ekonomike dhe politike mes shteteve, andaj edhe marrëveshjet tregtare të Marrëveshjes së Përgjithshme për Dogana dhe Tregti (GATT)  fillimisht, por edhe të Organizatës Botërore të Tregtisë (OBT) pas themelimit, janë të orientuara drejt liberalizimit të tregtisë dhe hapjes së tregjeve.  Synimi i marrëveshjeve shumëpalëshe është i orientuar drejt zgjidhjes së mosmarrëveshjeve tregtare që paraqiten mes shteteve të botës, nëpërmjet negociatave të cilat mbahen në Konferencën e Ministrave në formën e raundeve të negociatave tregtare.  

            Vendet e Evropës Qëndrore dhe Lindore që deri në vitet e 90-ta të shekullit të kaluar ishin pjesë e sistemeve komuniste të qeverisjes dhe ekonomive të planifikuara, nëpërmjet hapave të tranzicionit u orientuan drejt ekonomisë së tregut dhe sistemeve demokratike të qeverisjes. Edhe Maqedonia dhe Shqipëria, dy shtete të cilat në të kaluarën e afërt aplikonin politika izoluese, me shpërbërjen e Ish Bashkimit Sovjetik dhe Ish Jugosllavisë, reformuan sistemin e tyre politik dhe ekonomik. Kosova, si një shtet i ri në hartën e botës, por jo edhe sa i takon historisë së shqiptarëve në Ballkan, pas pavarësimit është duke punuar në aspekt të vendosjes së rregullit demokratik dhe liberal në shtet.

            Për tu realizuar ky hulumtim janë përdorur raportet zyrtare të OBT-së dhe rezultatet nga intervistat të realizuara në Kosovë dhe Maqedoni.  Duke kryqëzuar të gjithë të dhënat, vijmë në konkludim se cilat janë sfidat e shteteve nga anëtarësimi në OBT, respektivisht kostot dhe përfitimet. Hulumtimi është i fokusuar në dy shtete anëtare të OBT-së, Maqedonia dhe Shqipëria, si dhe në Kosovë, një shtet potencial që është duke punuar në aspekt të proçesit të anëtarësimit apo për të aplikuar në nivelin e shtetit-vëzhges në OBT.

Fjalët kyçe: Liberalizim, globalizim, tregti, OBT, marrëveshje

Abstract

                After the Second World War free trade is seen as the most successful strategy, which must be applied by developed countries and developing countries as well,  in order to affect positively in the international trade issues, economic development and international political stability. The protectionist and isoliation policies in the terms of trade, led the disbalance in terms of trade, economic and political relations between states, and therefore trade agreements of the General Agreement on Tariffs and Trade (GATT) at the beginning, and agreements of the World Trade Organization (WTO) after its establishment, are directed toward the trade liberalization and the opening of markets. The aim of the multilateral agreements is oriented towards resolving the trade disputes that arise between contries of the world, through negotiations which are held in the Conference of Ministers, in the form of rounds of trade negotiations.

            Central and Eastern European countries, which until the years of 90-s of the last century were part of the communist government systems and planned economies, through the procces of transition were oriented towards economy of markets and the democratic systems of governance. Macedonia and Albania, two countries which in the past applied policy of isolation, with the dissolution of former Soviet Union and the former Yugoslavia, reformed their political and economic system. Kosova, as e new state on the world map, but to old in the history of Albanians in the Balkans, after its independence is working hard in terms of establishing  democratic and liberal order in the state. 

            In order to be accomplished this research, official reports of the WTO and the results of interviews conducted in Kosovo and Macedonia are used.  When we get all data that are in need, we conclude about which are the challenges of the countries from the membership in the WTO: costs and benefits. The research is focused in the two member states of the WTO: Macedonia and Albania, and also Kosovo, a potential state that is working in terms of the process of membership or to apply to be observer state in WTO.

Key word: liberalization, globalization, trade, WTO, agreement

Апстракт

            После Втората светска војна, слободната трговија се смета меѓу најуспешните стратегии која се применува од страна на развиените земјi и оние во развој, со цел да се влијае позитивно на проблемите во врска со меѓународната трговија, економскиот развој и меѓународната политичка стабилност. Протекционистичката и изолацистичката политика што се однесува до трговијата, донесе нерамнотежа на трговските, економиските и политичките односи меѓу земјите, затоа на почеток, преку трговските договoри на Општата Спогодба за Царини и Трговија(ГАТТ), после и тие од Светската Трговска Оганизација (СТО), земјите се насочени кон либерализација на трговијата и отворање на пазарот. Целта на мултилатералните договори е ориентирана кон решавање на трговските спорови кои произлегуваат помеѓу земјите на светот, преку системот на преговори кои се одржуваат во Конференцијата на Министрите, во форма на круг на трговски преговори.

            Земијте од Централна и Источна Европа, кои до 90-тите години на минатиот век беа дел од комунистичкиот систем на владеењето и планираната економија, преку процесот на транзиција се ориентираа кон економијата на пазарот и демократскиот систем на владеењето. Дури  Македонија и Албанија, две земји кои во блиското минато применуваа изолацистична политика, со распаѓањето на поранешниот Советски Сојуз и поранешна Југославија, го реформираа нивниот политички и економски систем. Косово, како една од најновите држави на картата на светот, но не и што се однесува до историјата на Албанците во Балкан, по независноста работи во однос на спроведување на демократската и либералната власт во државата.

            За реализирање на ова истражување се користени официјалните извештаи на СТО и резултатите од интервјуата кои се споведени со лица од Косово и Македонија. Кога ги имаме сите податоци кои се важни за истражувањето, можеме да заклучиме за предизвиците на земјите после членството на СТО: трошоците и придобивките.  Истражувањето е фокусирано во две земји-членки на СТО: Македонија и Албанија, како и Косово, потенцијален кандидат, која работи во однос на процесот на членство или да аплицира во нивото на држава-наблудувач во СТО.

Клучни зборови: либерализација, глобализација, трговија, СТО, спогодби 

Shkarko punimin e plote 

1.Pjesa Hyrese.pdf (635028)
2.Punimi final per printim pjesa 2.pdf (2793632)
3.Literatura e Shfrytezuar.pdf (549264)
Kopertina.pdf (118794)
 

Shkarko prezantimin ne Power Point Show 

FAKULTETI I ADMINISTRIMIT PUBLIK DHE SHKENCAVE POLITIKE.ppsx (6553615)